Med tre yngre søsken fekk han tidleg ansvar, og tok seg glatt av barnepass som ni– åring. Etter kvart vart han utvekslingsstudent som 17– åring, i ei tid der det verken var Facebook eller mobil til å halde kontakten med heimen. Då Dag Flacké var ferdig med vidaregåande sto valet mellom å studere teologi eller å gå på handelshøgskulen. Prestesonen Dag byrja på teologi, men fann etter kvart ut at engasjementet kunne bli kanaliserast ut på andre måtar. I botnen låg heile tida samfunnsinteressa, den unge vestlendingen ville gjerne vere med på å setje sine fotavtrykk i utviklinga. Samstundes tok han med seg barnetrua frå oppveksten ut i livet.
– På 1990 – talet jobba eg i Kirkens Nødhjelp. Eg har alltid hatt eit hjarte for å jobbe for dei som treng det aller mest. Det var ei travel tid med mykje pendling og lange dagar. Barna var ikkje store då, minstejenta var vel om lag fem år. Eg fekk ikkje med meg så mykje av det som skjedde på skulen eller i fritida. Det var baksida av medaljen.
– Men i dag ser eg at begge barna jobbar i same fagfeltet. Eg vel å tru at dei blei inspirerte då dei var små, ikkje minst av Astrid som alltid har engasjert seg for dei svake. Kona Astrid er sosionom og har erfaring frå familievernkontoret i Ålesund, i dag arbeider ho som høgskulelektor hjå VID vitenskapelige høgskole. Medan sonen Magnus (35 år) i dag arbeider i Norsk Folkehjelp som rådgjevar for Sør– Sudan har dottera Kristin (31 år) engasjert seg i Changemaker Norge. Ho arbeider no som lærar i Oslo.
Sjølv har han dei siste åra hatt karriere i kommune-Noreg, som dagleg leiar for Sykkylven bu – og aktivitetssenter og seinare som assisterande rådmann i Sykkylven kommune.
– I dag kjenner eg at eg har slege rot i kommune-Noreg. Eg erkjenner at det er lenge sidan eg arbeidde i ein bistandsorganisasjon og kunnskapen er ikkje så til stades lenger. No er det kommune eg kan. Men engasjementet for dei svake og dei som treng det ber eg med meg, seier Dag og lener seg framover. Truleg handlar det om rettferdig fordeling av goder og om å kjenne sin plass i ei verd der nokre få er fødde med sølvskei i munnen.
Alt til si tid, også jobben som rådmann. Etter 3,5 år i rådmannstolen i Hjelmeland kommune er det på tide med ein ny epoke. Etter jul blir det nye utfordringar som rådmann i Lunner kommune.
– Dette handlar ikkje om at eg ikkje likar jobben på Hjelmeland. Det handlar meir om at det byrjar å bli mykje pendling, no har me nyleg flytta frå Sykkylven til Oslo for å vere meir saman med barn og barnebarn. Eg har lyst til å vere meir med i kvardagen der, slår Dag fast.
– Eller om du spør kona mi Astrid så har ikkje me flytta til Oslo, det er ho som har flytta, seier han og smiler, vel vitande om at det tar tid å bygge opp eit nytt sosialt nettverk. Iallfall dersom den eine i forholdet er på vestlandet heile vekene.
Astrid besøkjer han somme gonger på Hjelmeland, men som regel reiser han heim til hus, kone og familie i helgene. Reisene mellom vest – og austlandet er blitt ein dyr nødvendigheit som han kallar det sjølv.
Denne dagen sit han godt planta i stolen på kontoret med kaffikoppen i handa. Tilsynelatande har han heile roen, trass i at hausten er ei travel tid, det er budsjettarbeid og det kan bli lange dagar og mørke kveldar før alle prioriteringar er på plass.
– Me har nok inntekter i Hjelmeland, men me har for høge utgifter. Ein kan samanlikne det med ein privatperson har hatt ein god oljejobb og som plutseleg blir sagt opp, han må venne seg til eit anna forbruksmønster. Det tar tid, seier Dag og peiker til at kommunen tradisjonelt har hatt høge kraftinntekter. I dag har kommunen sviktande økonomi og er komen inn på den frykta ROBEK–lista på grunn av sin manglande evne til å dekke inn underskot. Dag er ikkje i tvil om at denne kommuneøkonomien krev nokre tøffe tak.
– Eg veit det er å banne i kyrkja, men me må av og til ta upopulære val. Det er forståeleg at mange ynskjer å halde på ein desentralisert struktur av tilbod for å halde oppe busetjinga i bygdene. Men for ein rådmann blir det eit dilemma viss innhaldet i tenesta blir dårleg.
– Ta skulen til dømes. Det er ikkje sikkert det er bra å halde på mange små skular viss me ikkje har midlar til å tilpasse undervisninga individuelt til dei som treng det. Og for å kaste inn ein brannfakkel til; er det besteforeldra og foreldra som er mest redde for grendeskulen, eller er det barna?
– I følgje SSB vil me om 15 år ha mista 25 prosent av innbyggjarane våre mellom seks og 15 år. Det seier ein god del.
Dag lener seg tilbake i stolen og kikkar ut i lufta. Det er tid for eit lite hjartesukk.
– Heldigvis er det politikarane sin jobb å prioritere. Eg håpar berre dei klarer å sjå dei store linjene og det breie biletet. Det kan somme gonger bli for mykje fokus på enkeltsaker.
– Blir du frustrert somme gonger? – Tja, frustrert, jo eg trur me kan kalle det det. Eg skulle ynskt politikarane tenkte meir på kva samfunn me ynskjer å bygge i framtida, og ikkje så mykje på den enkeltsaka dei meiner er viktig nett no.
Han flakkar litt med blikket. Han veit det er viktig at politikarane er tett på veljarane sine, men når somme blir kontakta av ein eller to i bygda, og meiner at det er det same som at «folket meiner», då blir det litt for tett i lokaldemokratiet, meiner den avtroppande rådmannen. Sjølv vil han ikkje meine noko om den framtidige kommunestrukturen, men han ser at det stadig blir tøffare å levere gode tenester i små kommunar. Han vil heller ikkje meine noko om kva som skjer med Jøsenfjorden, men han ser at fylkesmannen er klokkeklar når ho seier Hjelmeland kommunar har to val; enten lar dei elevane i Jøsenfjorden gå på Erfjord på skule eller så går dei med på ei grensejustering i nord.
Vekene på Hjelmeland ber preg av jobb. Han har ikkje knytt det store personlege nettverket i tida her, og han har heller ikkje gått på alle dei toppturane han kunne tenkt seg.
– Eg tenkjer jo ofte det. At eg berre kunne kome meg ut på kveldane. Men det er alltid noko som skal fylgjast opp, noko som skal lesast eller eg skal førebu meg. Det er mykje jobb.
– Men fjella her er fine, seier han og kikkar ut av vindauga frå kontoret som ligg og tronar i andre høgda på kommunehuset.
– Det som er litt artig er jo at mange seier: du må seie frå når Astrid er her på besøk, då skal me invitere dykk på middag. Det er jo godt meint, men det er jo ikkje når Astrid er her eg treng sosialt liv, seier han og ristar leande på hovudet.
– Eg reiser uansett som regel heim til Oslo i helgane for å vere saman med familien. Om eg berre sit og jobbar i Oslo så er det likevel godt å kome seg heim.
Han som opphavleg er frå Sykkylven er blitt glad i Hjelmeland. Og ikkje minst i dei som bur der. Han kjenner seg i slekt med folkeslaget der ein sjeldan brukar store ord og han likar å nyte utsikta over djupe fjordar og høge fjell. Ein gong vestlending, alltid vestlending.
– Eg kjem jo til å sakne menneska her. Når du jobbar i ein kommune er du med på å levere tenester til innbyggjarane frå før dei er fødde og til etter dei døyr. Ein kjem tett på folk.
– Dette er ein jobb der ein alltid må vere førebudd på det verste. Krisa kan alltid kome, og ein kan aldri vere godt nok førebudd når det skjer. Som rådmann må ein alltid ligge litt framfor folk flest.
– Har du nokre gonger tenkt at dette er ein jobb eg ikkje handterer?
– Nei, eg har ikkje alltid funne fram til løysinga på eiga hand, men eg har alltid vore sikker på at me skulle klare å løyse det til slutt. Det er viktig med eit godt team, i leiarteamet her er det høgt under taket, og ein kan lufte det meste.
– Korleis er du er som sjef? – Eg trur eg er tydeleg og trygg, men samstundes ynskjer eg jo å vere mest mogleg usynleg i beslutningsprosessane. Samstundes er eg tettast på politikarane, og veit gjerne mest om kva veg me bør gå på.
Me har gått over elva og funne gangstien på andre sida. Dag stoppar opp midt mellom trea, kikkar på ein båt som ligg i velt og gløser over til ferja som no går over fjorden kvart femtande minutt.
– Eg har aldri sett på kommunehuset frå denne sida før, eg trur aldri eg har stoppa opp her, seier han og nikkar mot den kvite bygningen på andre sida av elva.
– Det er jo eigentleg ganske flott kommunehuset vårt. ■
